Kansen en bedreigingen in een snel veranderende wereld

De wereld waarin exporteurs opereren is zeer dynamisch. Geopolitieke veranderingen hebben soms grote consequenties voor de bedrijfsvoering. Denk aan de politieke onrust in Rusland en Oekraïne, ontwikkelingen in de Europese Unie met bijvoorbeeld de financiering van Griekenland, instabiliteit en burgeroorlogen in het Midden-Oosten en de uitbraak van ebola in Afrika. In dit hoofdstuk onderzoeken we hoe bedrijven anticiperen op en omgaan met snelle veranderingen in hun (toekomstige) exportmarkten.

 

Exporteurs positief voor 2015

Voor 2015 verwachten Nederlandse exporteurs wederom een mooie groei te kunnen behalen. Respondenten denken dat hun exportomzet dit jaar 9% hoger uitkomt ten opzichte van 2014..

Verwachtingen 2014 niet helemaal uitgekomen

Aan het begin van 2014 voorspelden de respondenten voordat jaar een exportgroei van 11%. Het werkelijke resultaat is met een respectabele 8,5% groei iets hoger dan de ge-realiseerde 8% in 2013. De voorlopige cijfers van het CBS laten over 2014 overigens een duidelijk ander cijfer zien, namelijk een vrijwel gelijkblijvende export. In ons onderzoek zijn echter de grondstoffensector en de bedrijven actief in minerale brandstoffen sterk ondervertegenwoordigd. Indien we de resultaten van deze sectoren buiten beschouwing laten in de CBS rapportages, dan komt de exportgroei in 2014 rond de 3,5% te liggen. Hiermee is een deel van het verschil tussen de uitkomsten van Trends in Export en de CBS cijfers verklaard. Daarnaast zien we jaarlijks dat de responsgroep van dit onderzoek duidelijk boven het landelijk gemiddelde presteert.

Buitenlandse klant belangrijke informatiebron

Informatie over afgekondigde sancties en boycots zijn voor bijna 80% van de respondenten het belangrijkste element om een goede inschatting te kunnen maken van de impact die geopolitieke veranderingen op de exportresultaten hebben. Gegevens over geografische brandhaarden is voor 52% van de exporteurs onmisbaar, gevolgd door informatie over reisadviezen (29%) en gezondheidsrisico’s (20%). Bijna alle respondenten (90%) halen de informatie over geopolitieke verschuivingen uit de reguliere nieuwskanalen, drie kwart krijgt tevens belangrijke informatie via hun buitenlandse klanten. Daarna volgen branche- en ondernemersorganisaties. Lokale partners, die voor exporteurs vaak een belangrijke schakel zijn bij het zakendoen met het buitenland, worden door 40% van de respondenten als waardevolle informatiebron genoemd.

Ruim helft exporteurs gegroeid in 2014

Naast absolute groeipercentages vragen we respondenten of ze verwachten een daling of stijging in de exportomzet te realiseren. Ruim 68% van de exporteurs verwachtte in 2014 een groei te behalen; ruim de helft (55%) heeft dit daadwerkelijk waar kunnen maken. Bedrijven hebben in 2014 met meer tegenslag te kampen gehad. De groep bedrijven die met een dalende exportomzet te maken had in 2014 (11%) is dan ook duidelijk groter dan de groep respondenten die dit aan het begin van het jaar verwachtte (3%). In het algemeen zien we dat exporteurs aan het begin van het jaar sowieso iets optimistischer zijn in hun verwachtingen dan gegrond zou zijn gezien de resultaten die uiteindelijk bereikt worden.

Voor 2015 worden weer mooie resultaten verwacht

Twee derde verwacht dit jaar een groeiende exportomzet te kunnen realiseren. Zonder enige twijfel zullen de nieuwe euro-dollar verhouding en de lage olieprijs deze positieve verwachting ondersteunen. 5% van de respondenten voorziet in 2015 een dalende exportomzet.

Exportgroei vooral door meer orders van klanten

De respondenten die in 2014 een stijging in hun exportomzet lieten zien is gevraagd naar de redenen van deze stijging. Voor het eerst sinds 2011 is ‘meer orders van klanten’ (72%) de meest genoemde verklaring. Dit is een forse stijging ten opzichte van 2013, toen dit door 58% als reden werd genoemd. Op de tweede en derde plek staan verhoogde verkoopinspanningen (59%) en de uitbreiding met nieuwe exportmarkten (50%). Voor het derde jaar op rij daalt het aantal bedrijven dat groei behaalt door stijging van de verkoopprijzen. De aanwezige angst bij beleidsmakers voor deflatie zien we nog niet terug, maar dat de prijzen niet of nauwelijks stijgen is toch opmerkelijk. Dit beeld past ook bij de uitkomsten van grafiek 17 waar uit te lezen is dat de inkoopprijzen niet of nauwelijks stijgen.

Economische crisis nog steeds belangrijkste reden daling export

Nog steeds wordt de economische crisis als voornaamste reden voor een dalende export genoemd. Dit is onveranderd vanaf het moment dat de crisis uitbrak. In 2014 werd het zelfs door een hoger percentage respondenten genoemd dan in 2013 (72% ten opzichte van 67%). Hierna wordt wederom ‘de daling van de omzet op de belangrijkste exportmarkten’ als belangrijkste reden genoemd: door 43% van de respondenten. De respondenten ervaren al weer een aantal jaren op rij meer concurrentie. Sinds 2010 is dit percentage van 8% naar 35% gestegen. Opvallend is dat nog maar 2% van de respondenten minder verkoop door stijgende inkoopprijzen noemt. Vorig jaar was dit nog 14%. Bij ‘anders’ wordt overigens door een opvallend aantal exporteurs de onrust in de wereld genoemd en zelfs dalende verkoopprijzen. In het themagedeelte van dit  apport zal nader worden in gegaan op de roerige wereldeconomie.